পাঠ ৯: টকাত একোটা হাতী , Class 6, MIL Chapter 9, SEBA Assamese Medium

Next Chapter 

ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯০)
পাঠভিত্তিক
১। তলত দিয়া প্রশ্নসমূহৰ শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱাই সঠিক বৃত্তটো পূৰ কৰা-
* প্ৰশ্ন: কবিতাটিত কি বজাৰৰ কথা উল্লেখ আছে?
   * (ক) বিহুৰ বজাৰ
   * (খ) পূজাৰ বজাৰ
   * (গ) দেওবৰীয়া বজাৰ
   * (ঘ) বুধবৰীয়া বজাৰ
   * উত্তৰ: (খ) পূজাৰ বজাৰ
* প্ৰশ্ন: “ভাবিছ কিজানি মই বৰ ভোদা; বৰ বুধিয়ক তই?” -কথাষাৰ কোনে, কাক কৈছে?
   * (ক) বাবুলে ৰতনক
   * (খ) ৰতনে দোকানীক
   * (গ) ৰতনে বাবুলক
   * (ঘ) দোকানীয়ে বাবুলক
   * উত্তৰ: (গ) ৰতনে বাবুলক
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯১)
২। তলত দিয়া শব্দবোৰৰ অৰ্থ আঁচ টানি মিলাওঁ আহা-
* ভোদা – ভোটা, চোক নথকা, নির্বোধ
* বিশ্বাস – প্ৰত্যয়, পতিয়ন
* ব’ম্ – বঢ়াই কোৱা, ফিতাহি মৰা
* বাজি – পণ, প্ৰতিজ্ঞা
* ভেবা লাগ্ – বিবুদ্ধি হোৱা
৩। তলত দিয়া প্রশ্নকেইটাৰ উত্তৰ কোৱা আৰু লিখা।
* (ক) কবিতাটোত কোনে কোনে কথা পাতিছে?
   * উত্তৰ: কবিতাটোত বাবুল আৰু ৰতনে কথা পাতিছে।
* (খ) বাবুলে অনা গৰম খবৰটো ৰতনে কিয় বিশ্বাস নকৰিলে?
   * উত্তৰ: বাবুলে অনা খবৰটো আছিল যে টকাত একোটা হাতী পোৱা যায়। ৰতনে ভাবিলে যে যদি ইমান কম মূল্যত হাতী পোৱা গ’লেহেঁতেন, তেন্তে সকলো মানুহেই একোটাকৈ কিনিলেহেঁতেন, সেয়ে তেওঁ কথাটো বিশ্বাস কৰা নাছিল।
* (গ) ৰতনে বাবুলক বজাৰলৈ কিয় লৈ গৈছিল?
   * উত্তৰ: (পাঠ অনুসৰি, বাবুলেহে ৰতনক বজাৰলৈ লৈ গৈছিল।) বাবুলে ৰতনক বজাৰলৈ লৈ গৈছিল কাৰণ ৰতনে তাৰ কথা বিশ্বাস কৰা নাছিল আৰু বাবুলে তাক টকাত পোৱা হাতীটো দেখুৱাই আনিব খুজিছিল।
* (ঘ) ৰতন আৰু বাবুলে কি কথাত বাজি মাৰিছিল?
   * উত্তৰ: যদি বাবুলে টকাত হাতী দেখুৱাব নোৱাৰে, তেন্তে যিজনে হাৰিব তেওঁ আনজনক বাদাম ভাজি খুৱাব লাগিব— এই কথাত দুয়োজনে বাজি মাৰিছিল।
* (ঙ) বাজিত কোন হাৰিল?
   * উত্তৰ: বাজিত ৰতন হাৰিল।
* (চ) বাবুলে পুতলা হাতীটো কিনাৰ আগলৈকে ৰতনে কি ভাবি আছিল?
   * উত্তৰ: বাবুলে পুতলা হাতীটো কিনাৰ আগলৈকে ৰতনে ভাবিছিল যে এটকাত সঁচা হাতী পোৱা নাযায়।
৪। কবিতাকেইফাকি পঢ়া আৰু উত্তৰ লিখা।
* (ক) “বাবুলে আনিছে গৰম খবৰ;” — …কবিতাটিত থকা ‘গৰম খbবৰ’টো কি?
   * উত্তৰ: কবিতাটিত থকা ‘গৰম খবৰ’টো হ’ল—একোটা টকাতে একোটা হাতী পোৱা যায়।
* (খ) “ক’লে বাবুলক- নামাৰিবি ব’ম্ এনেবোৰ কথা কৈ;” -কবিতাটিত ‘ব’ম্’ শব্দটোৱে কি অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিছে?
   * উত্তৰ: কবিতাটিত ‘ব’ম্’ শব্দটোৱে ‘ফিতাহি মৰা’ বা ‘বঢ়াই কোৱা’ অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিছে।
৫। তলত দিয়া স্তৱক দুটি গদ্য ৰূপত কোৱা আৰু লিখা।
* (ক) “ৰতনে ভাবিলে- কিনো কয় অ’ ইনো! … ল’লে হৈ এটি এটি!”
   * গদ্য ৰূপ: ৰতনে ভাবিলে যে বাবুলে এইবোৰ কি কথা কৈছে! যদি সঁচাকৈ টকাত একোটা হাতী পোৱা গ’লহেঁতেন, তেন্তে সকলো মানুহেই এটাকৈ কিনি ল’লেহেঁতেন।
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯২)
* (খ) “তাৰে এখনত কিনিলে বাবুলে … কথাৰ পাকত ঘাটি।”
   * গদ্য ৰূপ: তাৰে এখন দোকানত বাবুলে এটকাৰে এটা (পুতলা) হাতী কিনিলে। ৰতন বেচেৰাই কথাৰ পাকত হাৰি ভেবা লাগি চাই ৰ’ল।
ভাষা-অধ্যয়ন
৬। কবিতাটিত থকা নঞর্থক ৰূপবোৰ বাছি উলিয়াই লিখা।
* উত্তৰ: নামাৰিবি, নকৰ, নাছিল
৭। …’ঘাটি’ শব্দটোৱে কোনটো বাক্যত কি অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিছে লিখা।
* (ক) বেপাৰত ৰমেনৰ পঞ্চাশ টকা ঘাটি হ’ল।
   * উত্তৰ: লোকচান বা ক্ষতি।
* (খ) শৰাইঘাটত আহোম সৈন্যই ঘাটি পাতিছিল।
   * উত্তৰ: চাউনি বা দুৰ্গ।
* …একেদৰে ‘পাক’ শব্দটোৱেও … অৰ্থবোৰ জানি লোৱা আৰু বাক্যত কি অৰ্থ প্ৰকাশ কৰে লিখা।
   * (ক) কথাৰ পাকত ঘাটি – ইয়াত ‘পাক’ মানে কথাৰ চতুৰালি বা মেৰপাক।
   * (খ) একেটা পাকতে – ইয়াত ‘পাক’ মানে একেবাৰতে বা একেলগে।
   * (গ) নমুনা বাক্য: তেওঁ বজাৰত এপাক মাৰি আহিল। (ইয়াত ‘পাক’ মানে এবাৰ ঘূৰি অহা)।
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯৩)
৮। বোৰ্ডখনত থকা শব্দবোৰৰ বিপৰীত অৰ্থ বুজোৱা শব্দবোৰ মেঘৰ টুকুৰাটোৰপৰা বিচাৰি লিখা।
* ভোদা – চোকা
* টেঙৰ – অজলা
* হিত – অহিত
* কৃপণ – খৰচী
* বিশ্বাস – অবিশ্বাস
* কিনা – বেচা
জ্ঞান-সম্প্ৰসাৰণ
৯। ‘টকাত একোটা হাতী’ কবিতাটিৰ কথাখিনি গল্প আকাৰে শ্ৰেণীকোঠাত সহপাঠীৰ আগত কোৱা।
* উত্তৰ (গল্প আকাৰে): এদিন বাবুল নামৰ ল’ৰা এটাই ৰতনক এটা ‘গৰম খবৰ’ দিলে যে বজাৰত টকাত একোটা হাতী পোৱা গৈছে। ৰতনে কথাটো বিশ্বাস নকৰি ভাবিলে যে বাবুলে ফিতাহি মাৰিছে, কাৰণ ইমান কম দামত হাতী পোৱা হ’লে সকলোৱে কিনিলেহেঁতেন। তেতিয়া বাবুলে ৰতনক বজাৰলৈ লৈ যোৱাৰ প্ৰস্তাৱ দিলে আৰু দুয়ো বাজি মাৰিলে যে যিয়ে হাৰিব, সিয়ে আনজনক বাদাম ভজা খুৱাব লাগিব। পূজাৰ বজাৰত গৈ বাবুলে এখন দোকানৰ পৰা এটকা দি এটা পুতলা হাতী কিনিলে। তেতিয়াহে ৰতনে বুজি পালে যে বাবুলে পুতলা হাতীৰ কথা কৈছিল আৰু সি কথাৰ পাকত হাৰিল।
১০। …’হাতী’ শব্দটোৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দবোৰ… একেদৰে ‘বাঘ’ শব্দটোৰে আৰম্ভ হোৱা শব্দবোৰৰ অৰ্থ অভিধানত চোৱা আৰু লিখা।
* উত্তৰ (নমুনা):
   * বাঘ-ঢকা: বাঘৰ দৰে ডাঙৰ ঢকা।
   * বাঘ-আঁচোৰ: বাঘে আঁচোৰাৰ দৰে দাগ।
   * বাঘ-চাপৰি: যি চাপৰিত বাঘ থাকে।
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯৪)
১১। তলত দিয়া কবিতাটি পঢ়া আৰু ‘টকাত একোটা হাতী’ কবিতাটিৰ লগত ভাবৰ কি মিল আছে কোৱা।
* উত্তৰ: ‘টকাত একোটা হাতী’ আৰু ‘কটীয়া ককা’ দুয়োটা কবিতাৰ ভাবৰ মাজত মিল আছে। দুয়োটা কবিতাতে চতুৰালি বা বুদ্ধিৰ প্ৰয়োগ দেখা গৈছে। ‘টকাত একোটা হাতী’ত বাবুলে ‘হাতী’ শব্দটোৰ দ্বৈত অৰ্থ (সঁচা হাতী আৰু পুতলা হাতী) ব্যৱহাৰ কৰি ৰতনক কথাৰ পাকত হৰুৱাইছে। ঠিক তেনেদৰে, ‘কটীয়া ককা’ৰ কবিতাটিত ককাই তিনিজনৰ মাজত দুটা কল ভগাবৰ বাবে, নাতি দুটিক মৰমৰ দোহাই দি দুয়োৰে পৰা আধাডোখৰকৈ কল লৈ নিজেও এটা কল পোৱাৰ বুদ্ধি উলিয়াইছে।
১২। ‘টকাত একোটা হাতী’ কবিতাটোৰ তলত দিয়া নাট্যৰূপটো অভিনয় কৰোঁ আহা-
* উত্তৰ: (এইটো এটা অভিনয়মূলক ক্ৰিয়া-কলাপ, ইয়াৰ কোনো লিখিত উত্তৰ নাই।)
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ৯৫)
১৩। হাতীৰ বিষয়ে দহটা বাক্য লিখা।
* উত্তৰ (নমুনা):
   ১. হাতী পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ স্থলচৰ প্ৰাণী।
   ২. হাতীৰ শুঁৰডাল বৰ দীঘল আৰু শক্তিশালী।
   ৩. ই শুঁৰডালেৰে খোৱা, পানী খোৱা আৰু গধুৰ বস্তু দাঙিব পাৰে।
   ৪. হাতীৰ দুখন ডাঙৰ কাণ থাকে।
   ৫. মতা হাতীৰ দুটা ডাঙৰ দাঁত থাকে যাক ‘হস্তিদন্ত’ বোলে।
   ৬. হাতী এবিধ তৃণভোজী প্ৰাণী।
   ৭. ইহঁতে গছৰ পাত, ঘাঁহ, আৰু ফল-মূল খাই জীয়াই থাকে।
   ৮. হাতীবোৰ সাধাৰণতে জাক পাতি বাস কৰে।
   ৯. পূজাৰ বজাৰত পুতলা হাতীও পোৱা যায়।
   ১০. হাতী বৰ বুদ্ধিয়ক জন্তু।
১৪। সাঁথৰ ভাঙা আৰু লিখা।
* প্ৰশ্ন: কলগছ হেন ঠেং তাৰ / টকৌপাতৰ দৰে কাণ, / আছে দুটা দীঘল দাঁত / বাপুৰ জানানে কি নাম?
* উত্তৰ: হাতী
১৫। তলত দিয়া ছবিখনৰ (পৃষ্ঠা ৯৫) চৰিত্ৰকেইটাৰ বাবে সংলাপ লিখা।
* উত্তৰ (নমুনা সংলাপ):
   * ৰতন (বাওঁফালৰ ল’ৰাটো): (হাঁহি) হাঃ হাঃ! বাবুলে মোক কথাৰ পাকত হৰুৱাই দিলে!
   * বাবুল (সোঁফালৰ ল’ৰাটো): দেখিছনে! মই কৈছিলোঁ নহয় টকাত হাতী পোৱা যায়! এতিয়া বাদাম ভজা খুৱা!