অধ্যায় ১০: উৎসব-পার্বণ
1.আমাৰ উৎসৱ
2.শৰতৰ মেলা
Chapter -10,Class -3, SEBA, New Book, Assamese medium
পৃষ্ঠা ১৩৭
ক্ৰিয়া-কলাপ
পাঠভিত্তিক
১। আলোচনা কৰোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
(ক) আমি কিয় উৎসৱ-পাৰ্বণ পালন কৰোঁ?
উত্তৰ: উৎসৱ-পাৰ্বণে আমাৰ মনবোৰ আনন্দিত কৰে আৰু আমাৰ মাজত একতা আৰু সম্প্ৰীতিৰ ভাব গঢ়ি তোলে, সেয়েহে আমি উৎসৱ-পাৰ্বণ পালন কৰোঁ।
(খ) বিহুক কিয় ৰঙালী বিহু বোলে?
উত্তৰ: ব’হাগ বিহুত গছ-লতা ফুলে-ফলে জাতিষ্কাৰ হৈ উঠে আৰু প্ৰকৃতিৰ চৌদিশে ৰং-বিৰঙৰ ফুলে আমাৰ মনবোৰ ৰঙিয়াল কৰি তোলে, সেয়েহে বিহুক ৰঙালী বিহু বোলে।
(গ) বিহু কেইটা আৰু কি কি?
উত্তৰ: বিহু তিনিটা। সেইকেইটা হ’ল- ব’হাগ বিহু (ৰঙালী বিহু), কাতি বিহু (কঙালী বিহু) আৰু মাঘ বিহু (ভোগালী বিহু)।
(ঘ) কাতি বিহুক কিয় কঙালী বিহু বোলে?
উত্তৰ: কাতি মাহত খেতিয়কৰ ভঁৰাল উদং হৈ থাকে, অভাৱ-অনাটনে দেখা দিয়ে। সেয়েহে কাতি বিহুক কঙালী বিহু বোলে।
(ঙ) ভোগালী বিহু কিয় পালন কৰা হয়?
উত্তৰ: মাঘ মাহত খেতিয়কে নতুন শস্য চপাই ভঁৰাল ভৰায়। এই সময়ত মানুহৰ মনত আনন্দ থাকে আৰু সকলোৱে মিলি-জুলি ভোজ-ভাত খাই আনন্দ কৰে। সেয়েহে ভোগালী বিহু পালন কৰা হয়।
(চ) অসমত পালন কৰা কেইটামান ধৰ্মীয় উৎসৱৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: অসমত পালন কৰা কেইটামান ধৰ্মীয় উৎসৱ হ’ল- ঈদ, বৰদিন, দুৰ্গা পূজা, ফাকুৱা, বুদ্ধ পূৰ্ণিমা, সৰস্বতী পূজা ইত্যাদি।
(ছ) খ্ৰীষ্টানসকলৰ প্ৰধান উৎসৱটোৰ নাম কি?
উত্তৰ: খ্ৰীষ্টানসকলৰ প্ৰধান উৎসৱটোৰ নাম হ’ল বৰদিন।
পৃষ্ঠা ১৩৮
২। তলৰ কোনটো বাক্য শুদ্ধ ‘✓’ চিন দিয়া।
* (ক) মাঘ বিহুক কঙালী বিহু বোলে।
* (খ) ব’হাগ বিহুক ৰঙালী বিহু বোলে। – ✓
* (গ) কাতি বিহুক ভোগালী বিহু বোলে।
৩। ‘ক’ অংশৰ লগত ‘খ’ অংশ মিলাওঁ আহা-
* মাঘ বিহু – ভোগালী বিহু
* ব’হাগ বিহু – ৰঙালী বিহু
* কাতি বিহু – কঙালী বিহু
* দুৰ্গা পূজা – শৰৎ কাল
* বৰদিন – ২৫ ডিচেম্বৰ
* ঈদ – ৰমজান মাহ
পৃষ্ঠা ১৩৯
৪। (ক) খালী ঠাই পূৰ কৰা-
* উত্তৰ:
* আমাৰ দেশৰ নাম ভাৰতবৰ্ষ।
* ব’হাগ বিহুত গছ-লতা ফুলে-ফলে জাতিষ্কাৰ হৈ উঠে।
* কাতি বিহুত লক্ষ্মী দেৱীক আদৰিবলৈ তুলসীৰ তলত চাকি জ্বলোৱা হয়।
* ইছলাম ধৰ্মাৱলম্বী লোকসকলে ঈদ উৎসৱ পালন কৰে।
* যীশুখ্ৰীষ্টৰ জন্মদিনটোকে বৰদিন হিচাপে পালন কৰা হয়।
(খ) তলৰ শব্দবোৰৰ অৰ্থ লিখোঁ আহা-
* উৎসৱ-পাৰ্বণ: বিভিন্ন আনন্দ-স্ফূৰ্তিৰ অনুষ্ঠান বা পৰব।
* জাতিষ্কাৰ: জিলিকি উঠা, পৰিষ্কাৰ বা উজ্জ্বল হৈ ধৰা দিয়া।
* আনন্দিত: সুখী, মনত আনন্দ পোৱা।
* সম্প্ৰীতি: মিলা-প্ৰীতি, সদ্ভাৱ।
* ধৰ্মীয়: ধৰ্মৰ লগত জড়িত।
(গ) তলৰ শব্দবোৰৰ বিপৰীত অৰ্থ বুজোৱা শব্দ লিখোঁ আহা-
* আনন্দ – দুখ / বিষাদ
* একতা – अनेकতা
* অভাৱ – উভৈনদী / প্ৰাচুৰ্য
* নতুন – পুৰণি
* দেশ – বিদেশ
পৃষ্ঠা ১৪০
(ঘ) বাক্য সাজোঁ আহা-
* আনন্দ: বিহুৰ বতৰত আমাৰ মন আনন্দৰে ভৰি পৰে।
* একতা: উৎসৱ-পাৰ্বণে মানুহৰ মাজত একতাৰ ভাব গঢ়ি তোলে।
* জাত-পাত: আমি জাত-পাতৰ বিচাৰ কৰিব নালাগে।
* উদ্যাপন: আমাৰ বিদ্যালয়ত কালি স্বাধীনতা দিৱস উদ্যাপন কৰা হ’ল।
* ভোজ-ভাত: মাঘ বিহুত আমি সকলোৱে মিলি ভোজ-ভাত খাওঁ।
৫। যুক্তাক্ষৰ ভাঙি পঢ়োঁ আহা-
* খ্ৰীষ্টান – খ্ + ৰ্ + ঈ + ষ্ + ট্ + আ + ন
* সম্প্ৰীতি – স্ + অ + ম্ + প্ + ৰ্ + ঈ + ত্ + ই
* লক্ষ্মী – ল্ + অ + ক্ + ষ্ + ম্ + ঈ
* ধৰ্মীয় – ধ্ + অ + ৰ্ + ম্ + ঈ + য়
* বুদ্ধ – ব্ + উ + দ্ + ধ
পৃষ্ঠা ১৪১
জ্ঞান-সম্প্ৰসাৰণ
৬। ভাবোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
(ক) পাঠত উল্লেখ নথকা দুটা উৎসৱৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: পাঠত উল্লেখ নথকা দুটা উৎসৱ হ’ল- গণেশ পূজা আৰু শিৱৰাত্ৰি।
(খ) তোমাৰ প্ৰিয় উৎসৱটোৰ নাম কি?
উত্তৰ: (নমুনা উত্তৰ) মোৰ প্ৰিয় উৎসৱটোৰ নাম ব’হাগ বিহু।
(গ) সেই উৎসৱটো কিয় ভালপোৱা?
উত্তৰ: (নমুনা উত্তৰ) ব’হাগ বিহুত নতুন কাপোৰ পিন্ধিবলৈ পাওঁ, পিঠা-পনা খাবলৈ পাওঁ, আৰু লগৰীয়াৰ লগত বিহু নাচি বৰ ভাল লাগে। চৌদিশৰ ধুনীয়া পৰিৱেশটোৱে মনটো ৰঙিয়াল কৰি তোলে, সেয়ে মই ব’হাগ বিহু ভালপাওঁ।
(ঘ) সেই উৎসৱটোত তোমালোকে কি কি কৰা?
উত্তৰ: (নমুনা উত্তৰ) ব’হাগ বিহুত আমি ৰাতিপুৱা সোনকালে উঠি গৰুক গা ধুৱাওঁ। তাৰ পাছত নতুন কাপোৰ পিন্ধি ডাঙৰক সেৱা কৰোঁ আৰু আশীৰ্বাদ লওঁ। আমি ঘৰে ঘৰে গৈ হুঁচৰি গাওঁ, বিহু নাচোঁ আৰু পিঠা-পনা খাওঁ।
৭। তলৰ উৎসৱবোৰ কোনটো ধৰ্মৰ লগত জড়িত লিখা।
* দুৰ্গা পূজা – হিন্দু ধৰ্ম
* ঈদ – ইছলাম ধৰ্ম
* বৰদিন – খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম
* বুদ্ধ পূৰ্ণিমা – বৌদ্ধ ধৰ্ম
* ফাকুৱা – হিন্দু ধৰ্ম
* সৰস্বতী পূজা – হিন্দু ধৰ্ম
পৃষ্ঠা ১৪২
৮। (ক) খালী ঠাই পূৰ কৰা-
* ব’হাগ বিহু – পিঠা-পনা, বিহু নাচ, গৰু বিহু, হুঁচৰি, নতুন কাপোৰ।
* কাতি বিহু – তুলসীৰ তলত চাকি, আকাশ বন্তি, ভঁৰাল উদং।
* মাঘ বিহু – মেজি, উৰুকা, ভোজ-ভাত, বিভিন্ন খেল-ধেমালি, ভঁৰাল ভৰা।
(খ) দুৰ্গা পূজা উৎসৱত ব্যৱহাৰ হোৱা পাঁচবিধ সামগ্ৰীৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: দুৰ্গা পূজা উৎসৱত ব্যৱহাৰ হোৱা পাঁচবিধ সামগ্ৰী হ’ল- প্ৰতিমা, ফুল, চাকি, ধূপ, আৰু শংখ।
(গ) দুৰ্গা পূজাৰ কেইটামান বাদ্যযন্ত্ৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: দুৰ্গা পূজাৰ কেইটামান বাদ্যযন্ত্ৰ হ’ল- ঢোল, কাঁহ, ঘণ্টা, আৰু শংখ।
(ঘ) বিহুৰ লগত জড়িত কেইটামান বাদ্যযন্ত্ৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰ: বিহুৰ লগত জড়িত কেইটামান বাদ্যযন্ত্ৰ হ’ল- ঢোল, পেঁপা, গগনা, সুতুলি, টকা।
পৃষ্ঠা ১৪৩
(ঙ) ছবি চাই কোনটো কি উৎসৱ লিখা।
* (১ম ছবি: মেজি) – মাঘ বিহু
* (২য় ছবি: চাকি জ্বলোৱা) – কাতি বিহু / দেৱালী
* (৩য় ছবি: বিহু নচা) – ব’হাগ বিহু
* (৪ৰ্থ ছবি: নামাজ পঢ়া) – ঈদ
* (৫ম ছবি: দুৰ্গা প্ৰতিমা) – দুৰ্গা পূজা
* (৬ষ্ঠ ছবি: খ্ৰীষ্টমাছ ট্ৰী) – বৰদিন
প্ৰকল্প
৯। তোমাৰ অঞ্চলত পালন কৰা বিভিন্ন উৎসৱ-পাৰ্বণৰ ছবি সংগ্ৰহ কৰি এখন এলবাম প্ৰস্তুত কৰা।
(এইটো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কৰিবলগীয়া এটা প্ৰকল্প।)
১০। তুমি জনা এটা ধৰ্মীয় গীত বা ভক্তিমূলক গীত লিখি শ্ৰেণীত পৰিৱেশন কৰা।
(এইটো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কৰিবলগীয়া এটা ক্ৰিয়া-কলাপ। নমুনা উত্তৰ:)
* বৰগীত (উদাহৰণ):
“জয় জয় যাদৱ জলত থলত
তুহুঁ হৰি নাৰায়ণ…”
পৃষ্ঠা ১৪৬
(পৃষ্ঠা ১৪৪ আৰু ১৪৫ পাঠৰ অংশ)
ক্ৰিয়া-কলাপ
পাঠভিত্তিক
১। আলোচনা কৰোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
(ক) মেলাখন ক’ত বহিছিল?
উত্তৰ: মেলাখন নৈৰ পাৰৰ মুকলি ঠাইত বহিছিল।
(খ) মেলাত কণাহঁতে কি কি দেখিছিল?
উত্তৰ: মেলাত কণাহঁতে বহুত মানুহ, দোকান-পোহাৰ, মিঠাইৰ দোকান, পুতলাৰ দোকান, বাঁহ-বেতৰ বস্তু, তাঁত-শালৰ কাপোৰ, কৃষি সামগ্ৰী, আৰু নাগরদোলা দেখিছিল।
(গ) কণাই কি কি খাইছিল?
উত্তৰ: কণাই জিলাপী আৰু পুৰি-ভাজি খাইছিল।
(ঘ) কণাই মেলাৰ পৰা কি কিনিছিল?
উত্তৰ: কণাই মেলাৰ পৰা এটা বাঁহী কিনিছিল।
(ঙ) বাইদেৱে কণাৰ মাকৰ বাবে কি কিনিছিল?
উত্তৰ: বাইদেৱে কণাৰ মাকৰ বাবে এখন এৰীয়া চাদৰ কিনিছিল।
(চ) কণাই মেলাত কাৰ লগত তৰ্ক লাগিছিল?
উত্তৰ: কণাই মেলাত এটা অচিনাকি ল’ৰাৰ লগত তৰ্ক লাগিছিল।
(ছ) তৰ্ক লাগোঁতে বাইদেৱে কি কৈছিল?
উত্তৰ: তৰ্ক লাগোঁতে বাইদেৱে কৈছিল, “কণা, কাজিয়া নকৰিবা। অচিনাকি ল’ৰাৰ লগত কাজিয়া কৰিব নাপায়। ব’লা, আমি ঘৰলৈ যাওঁ।”
পৃষ্ঠা ১৪৭
২। তলৰ কোনটো বাক্য শুদ্ধ ‘✓’ চিন দিয়া।
* (ক) কণাই দোকানীবোৰক ঠগাইছিল।
* (খ) কণাই মেলাত চুৰ কৰিছিল।
* (গ) কণাই মেলাত অচিনাকি ল’ৰাৰ লগত তৰ্ক লাগিছিল। – ✓
* (ঘ) কণাই মেলাত কাজিয়া কৰিছিল।
৩। (ক) তলৰ শব্দবোৰৰ অৰ্থ লিখোঁ আহা-
* চিনাকি: পৰিচিত, আগতে দেখা বা জনা।
* অচিনাকি: অপৰিচিত, আগতে নজনা বা নেদেখা।
* তৰ্ক: কথা কটা-কটি, যুক্তি-যুক্ত।
* কৃষি: খেতি-বাতি।
পৃষ্ঠা ১৪৮
(খ) তলৰ শব্দবোৰৰ বিপৰীত অৰ্থ বুজোৱা শব্দ লিখোঁ আহা-
* চিনাকি – অচিনাকি
* গধূলি – ৰাতিপুৱা
* কিনিছিল – বেচিছিল
* ওচৰ – দূৰ
ভাষা-অধ্যয়ন
৪। যুক্তাক্ষৰ ভাঙি পঢ়োঁ আহা-
* শৰৎ – শ্ + অ + ৰ্ + অ + ত্
* স্বাস্থ্য – স্ + ব্ + আ + স্ + থ্ + য
* খাস্তা – খ্ + আ + স্ + ত্ + আ
* ব্যস্ত – ব্ + য্ + অ + স্ + ত্
৫। বাক্য সাজোঁ আহা-
* মেলা: আমি গধূলি মেলা চাবলৈ গৈছিলোঁ।
* দোকান-পোহাৰ: মেলাত বহুত দোকান-পোহাৰ বহিছিল।
* নাগৰদোলা: কণাই নাগৰদোলাত উঠি বৰ ভাল পালে।
* মিঠাই: মিঠাইৰ দোকানত সি জিলাপী খালে।
* তৰ্ক: অচিনাকি ল’ৰাৰ লগত কণাৰ তৰ্ক লাগিল।
জ্ঞান-সম্প্ৰসাৰণ
৬। ভাবোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
(ক) মেলাত কণাৰ অচিনাকি ল’ৰাজনৰ লগত তৰ্ক নলগা হ’লে কি হ’লহেঁতেন?
উত্তৰ: মেলাত কণাৰ অচিনাকি ল’ৰাজনৰ লগত তৰ্ক নলগা হ’লে সিহঁতৰ মাজত কাজিয়া নহ’লহেঁতেন আৰু বাইদেৱে তাক খং নকৰিলেহেঁতেন। সিহঁতে হয়তো মেলাত আৰু কিছুসময় আনন্দ কৰিব পাৰিলেহেঁতেন।
(খ) মেলাৰ পৰা উভতি আহি কণাই মাকক কি কি ক’লে?
উত্তৰ: মেলাৰ পৰা উভতি আহি কণাই মাকক মেলাত দেখা দোকান-পোহাৰ, নাগৰদোলা, পুতলা, আৰু বাঁহ-বেতৰ বস্তুৰ কথা ক’লে। সি কি কি খালে, মাকৰ বাবে বাইদেৱে অনা এৰীয়া চাদৰখনৰ কথা, আৰু অচিনাকি ল’ৰাজনৰ লগত তৰ্ক লগাৰ কথাও ক’লে।
৭। তোমালোকৰ অঞ্চলত বহা এখন মেলাৰ বিষয়ে পাঁচটা বাক্য লিখা।
উত্তৰ: (নমুনা উত্তৰ)
১. আমাৰ অঞ্চলত মাঘ বিহুৰ সময়ত এখন ডাঙৰ মেলা বহে।
২. এই মেলাখন নৈৰ পাৰত বহে।
৩. মেলাত বহুত ধৰণৰ মিঠাই, খেলনা, আৰু বাঁহ-বেতৰ বস্তুৰ দোকান বহে।
৪. মেলাত আমি নাগৰদোলাত উঠোঁ আৰু জিলাপী খাওঁ।
৫. গধূলি মেলাত বহুত মানুহৰ ভিৰ হয় আৰু সকলোৱে বৰ আনন্দ কৰে।
পৃষ্ঠা ১৪৯
৮। দলত আলোচনা কৰি তলৰ ছবিবোৰ চাই কোনটো ক’ত দেখিছা লিখা।
* (১ম ছবি: নাগৰদোলা) – মেলাত দেখিছোঁ।
* (২য় ছবি: বিভিন্ন বস্তু) – দোকানত / মেলাত দেখিছোঁ।
* (৩য় ছবি: বাঁহী) – মেলাত / বাদ্যযন্ত্ৰৰ দোকানত দেখিছোঁ।
* (৪ৰ্থ ছবি: পুতলা) – মেলাত / খেলনাৰ দোকানত দেখিছোঁ।
* (৫ম ছবি: জিলাপী) – মিঠাইৰ দোকানত / মেলাত দেখিছোঁ।
* (৬ষ্ঠ ছবি: এৰীয়া চাদৰ) – কাপোৰৰ দোকানত / মেলাত দেখিছোঁ।
হাতে-কামে কৰোঁ আহা