পাঠ ১৫: অর্থনীতি, ইয়াৰ খণ্ডসমূহ আৰু বিনিময়ৰ মাধ্যম, Class 6, Chapter 15, SEBA New Book, Assamese Medium
অনুশীলনী – ১ (পৃষ্ঠা ১২৪)
১. (ক) তৰাজান গাঁৱৰ লোকসকলে কিদৰে জীৱন-নিৰ্বাহ কৰে?
Ans. তৰাজান গাঁৱৰ লোকসকলে অৰ্থ উপাৰ্জন কৰি জীৱন-নিৰ্বাহ কৰিবলৈ বিভিন্ন কাম কৰে। তেওঁলোকৰ প্ৰধান কাম কৃষি কাৰ্য। তেওঁলোকে ৰাহি হোৱা শস্য বজাৰত বিক্ৰী কৰে। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁলোকে গৰু আৰু ছাগলী পোহে, অতিৰিক্ত গাখীৰ বিক্ৰী কৰে। কিছুমান লোকে নৈৰ পৰা মাছ ধৰি বজাৰত বিক্ৰী কৰে। গাঁওখনৰ কুটীৰ শিল্প উদ্যোগত কিছু লোকে তাঁতশালত গামোচা, চাদৰ-মেখেলা আদি প্ৰস্তুত কৰি বিক্ৰী কৰে।
১. (খ) তোমাৰ গাঁও অথবা চহৰত সৰ্বাধিক প্রচলিত অর্থনৈতিক কার্যৰ উদাহৰণ দিয়া।
Ans.গাঁও অঞ্চলত: কৃষি কাৰ্য, পশুপালন, মাছ ধৰা, তাঁতশালত বোৱা-কটা কৰা।
* চহৰ অঞ্চলত: ব্যৱসায়-বাণিজ্য, শিক্ষকতা, চিকিৎসা সেৱা, যাতায়াত সেৱা, কাৰখানাত কাম কৰা।
১. (গ) তুমি আৰু তোমাৰ পৰিয়ালৰ লোক জড়িত থকা অন্ততঃ তিনিটা অর্থনৈতিক কার্য লিখা।
Ans.কৃষি কাৰ্য: খেতি পথাৰত শস্য উৎপাদন কৰা।
* চাকৰি: যেনে শিক্ষকতা বা কাৰ্যালয়ৰ কাম, যিটো সেৱা খণ্ডৰ অন্তৰ্গত।
* ব্যৱসায়: যেনে দোকানত সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰা।
২. অর্থনৈতিক কার্য আৰু অনা-অর্থনৈতিক কাৰ্যৰ মাজত থকা পার্থক্য কি? প্রত্যেকটো কার্য উদাহৰণসহ ব্যাখ্যা কৰা।
Ans. অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপ: জীৱন-নিৰ্বাহৰ বাবে অৰ্থ উপাৰ্জন কৰিবলৈ কৰা কাম-কাজকে অৰ্থনৈতিক কার্যকলাপ বোলে।
* উদাহৰণ: এজন শ্ৰমিকে তেওঁৰ শ্ৰমৰ বিনিময়ত অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, খেতিয়কে খেতিৰ উৎপাদন বিক্ৰী কৰি অৰ্থ উপাৰ্জন কৰা, বা চিকিৎসা সেৱা আগবঢ়োৱা।
* অনা-অৰ্থনৈতিক কার্যকলাপ: যিবোৰ কাম অৰ্থ উপাৰ্জনৰ বাবে নহয়, বৰঞ্চ ৰুচিৰ বাবে, নতুন কথা শিকিবলৈ, বা মৰম, স্নেহ, কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ বা দায়িত্ব পালনৰ অৰ্থে কৰা হয়, তেনেবোৰ কাৰ্যক অনা-অৰ্থনৈতিক কার্যকলাপ বোলা হয়।
* উদাহৰণ: পিতৃ-মাতৃয়ে লোৱা সন্তানৰ যতন, গৃহিণীয়ে পৰিয়ালৰ লোকৰ বাবে খাদ্য প্ৰস্তুত কৰা, বা সাংস্কৃতিক সংঘত আৰ্থিক লাভালাভ নোহোৱাকৈ গীত-মাত শিকা।
৩. তোমালোকৰ নিজৰ এলেকাত প্রচলিত অনা-অর্থনৈতিক কাৰ্যৰ এটা উদাহৰণ দিয়া। সেই কাৰ্যটোক কিয় অনা-অর্থনৈতিক কার্য হিচাপে বিবেচনা কৰা হৈছে? সমাজৰ কল্যাণৰ হকে সেই কাৰ্যই কি অৰিহণা যোগাব লিখা।
Ans. আমাৰ এলেকাত থকা পুথিভঁৰালটো বা সাংস্কৃতিক সংঘটো অনা-অৰ্থনৈতিক কাৰ্যৰ উদাহৰণ।
* কাৰণ: এই কামবোৰ কোনো আৰ্থিক লাভালাভ নোহোৱাকৈ কৰা হয়। মানুহে ইয়াত ৰুচিৰ বাবে বা নতুন কথা শিকিবলৈহে যায়।
* সমাজৰ কল্যাণত অৰিহণা: পুথিভঁৰালে ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু আন লোকক কিতাপ পঢ়ি জ্ঞান অৰ্জন কৰাত সহায় কৰে। সাংস্কৃতিক সংঘই গাঁৱৰ ল’ৰা-ছোৱালীক গীত-মাত, নৃত্য, কবিতা আদি শিকোৱাৰ লগতে বিহু আৰু ভাওনাৰ দৰে সাংস্কৃতিক পৰম্পৰাবোৰ জীয়াই ৰখাত সহায় কৰে।
অনুশীলনী – ২ (পৃষ্ঠা ১৩০)
১. (ক) অর্থনীতিৰ মূল খণ্ড কেইটা কি কি?
Ans. অৰ্থনীতিৰ মূল খণ্ড তিনিটা হ’ল –
* (ক) প্ৰাথমিক খণ্ড বা কৃষি খণ্ড
* (খ) দ্বিতীয় খণ্ড বা গৌণ খণ্ড
* (গ) তৃতীয় খণ্ড বা সেৱা খণ্ড
১. (খ) প্রাথমিক খণ্ডক কি খণ্ড বুলি কোৱা হয়?
Ans.প্ৰাথমিক খণ্ডক কৃষি খণ্ড বুলি কোৱা হয়।
১. (গ) অর্থনীতিৰ তৃতীয় খণ্ডটো কি?
Ans. অৰ্থনীতিৰ তৃতীয় খণ্ডটো হ’ল সেৱা খণ্ড।
১. (ঘ) বিনিময় প্রথা বা বিনিময় অর্থনীতি কি?
Ans.বিনিময় প্ৰথা হ’ল এনে এক পদ্ধতি য’ত টকা-পইচা ব্যৱহাৰ কৰা হোৱা নাছিল, বৰঞ্চ মানুহে প্ৰত্যক্ষভাৱে এজনে আনজনৰ লগত দ্ৰব্য আৰু সেৱাৰ আদান-প্ৰদান কৰিছিল।
১. (ঙ) বৰ্তমানৰ বিনিময়ৰ মাধ্যম কি?
Ans.বৰ্তমানৰ বিনিময়ৰ মাধ্যম হ’ল মুদ্ৰা (যেনে ধাতু মুদ্ৰা আৰু কাগজী মুদ্ৰা)।
২. মুদ্ৰাৰ আৱিষ্কাৰে কেনেকৈ দ্রব্য সামগ্ৰীৰ সাল-সলনিৰ পৰিৱৰ্তন আনিলে ব্যাখ্যা কৰা।
Ans. মুদ্ৰাৰ আৱিষ্কাৰৰ আগতে বিনিময় প্ৰথা প্ৰচলিত আছিল, য’ত মানুহে দ্ৰব্যৰ সলনি দ্ৰব্য আদান-প্ৰদান কৰিছিল। কিন্তু এই ব্যৱস্থাত সামগ্ৰীৰ ভাগ-বতৰা কৰা বা সামগ্ৰী নষ্ট হোৱাৰ দৰে সমস্যা আছিল।
* মুদ্ৰাৰ আৱিষ্কাৰে এই অসুবিধাবোৰ দূৰ কৰিলে। মুদ্ৰা বিনিময়ৰ মাধ্যম হিচাপে স্বীকৃত হোৱাত, মানুহে সহজে মুদ্ৰাৰ জৰিয়তে বয়-বস্তু কিনিব পৰা হ’ল। ধাতু মুদ্ৰা কঢ়িয়াবলৈ অসুবিধা হোৱাত পিছলৈ কাগজী মুদ্ৰাৰ উদ্ভাৱন হ’ল, যিয়ে বেচা-কিনা আৰু ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰ প্ৰসাৰত বিশেষভাৱে সহায় কৰিলে।
৩. প্রাথমিক, গৌণ আৰু সেৱা খণ্ডৰ পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতা এটা উদাহৰণৰ সহায়ত ব্যাখ্যা কৰা।
Ans.অৰ্থনীতিৰ তিনিওটা খণ্ড— প্ৰাথমিক, গৌণ আৰু সেৱা খণ্ড— ইটোৱে সিটোৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। পাঠত দিয়া ধানৰ উদাহৰণটোৰে ইয়াকে বুজাব পাৰি:
* প্ৰাথমিক খণ্ড: খেতিয়কে কৃষিভূমিত ধান উৎপাদন কৰে। এইটো হ’ল প্ৰাথমিক খণ্ড।
* গৌণ খণ্ড: সেই ধান উদ্যোগ খণ্ডত (যেনে ধান বনা কলত) চাউললৈ ৰূপান্তৰ কৰা হয়। সেই চাউলৰপৰা পিঠাগুড়ি, পিঠা-পনা, লাডু আদি খাদ্য সামগ্ৰী প্ৰস্তুত কৰা হয়। এইটো হ’ল গৌণ খণ্ড।
* সেৱা খণ্ড: প্ৰস্তুত হোৱা পিঠা-পনাসমূহ গ্ৰাহকৰ ওচৰলৈ নিবলৈ সেৱা খণ্ডৰ প্ৰয়োজন হয়। যেনে, যাতায়াত সেৱা (পথ পৰিবহণ, ৰেল পৰিবহণ আদি) ব্যৱহাৰ কৰি সেইবোৰ বজাৰৰ বিপণীলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয়। ইণ্টাৰনেট সেৱা ব্যৱহাৰ কৰি অনলাইন মাধ্যমেৰেও এইবোৰ বিক্ৰী কৰা হয়।
* এইদৰে, প্ৰাথমিক খণ্ডৰ অবিহনে গৌণ খণ্ডই কেঁচামাল নাপায়, আৰু সেৱা খণ্ডৰ অবিহনে উৎপাদিত সামগ্ৰী গ্ৰাহকৰ ওচৰ নাপায়।