পাঠ ১৪ স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন ব্যৱস্থা,Class 6, Chapter 14, SEBA New Book, Assamese Medium
অনুশীলনী – ১ (পৃষ্ঠা ১১৩)
১. (ক) ভাৰতৰ শাসন ব্যৱস্থাক কেইটা স্তৰত ভগাব পাৰি?
Ans. আমাৰ দেশৰ প্ৰশাসন ব্যৱস্থাক বিভিন্ন স্তৰ বা পৰ্যায়ত ভাগ কৰা হৈছে। (পাঠ ১৩ ৰ মতে এই স্তৰ তিনিটা – কেন্দ্ৰীয়, ৰাজ্যিক আৰু স্থানীয়)।
১. (খ) স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন মানে কি?
Ans.প্ৰতিখন ঠাইৰে অঞ্চলভিত্তিক কিছুমান নিজা নিজা সমস্যা থাকে। এইবোৰ স্থানীয়ভাৱে সমাধান কৰিবৰ বাবে যি বিশেষ ধৰণৰ শাসন ব্যৱস্থা থাকে, তাকে স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন (Local Self Government) ব্যৱস্থা বুলি কোৱা হয়।
১. (গ) স্থানীয় স্বায়ত্তশাসনৰ প্ৰয়োজনীয়তা কি উল্লেখ কৰা।
Ans. স্থানীয় স্বায়ত্তশাসনৰ প্ৰয়োজনীয়তা কেইটামান হ’ল:
* স্থানীয় সমস্যাৰ বিষয়ে স্থানীয়লোকেহে ভালদৰে জানে, গতিকে তেওঁলোকেহে এইবোৰৰ সঠিক সমাধান কৰিব পাৰিব।
* কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ কামৰ বোজা লাঘৱ কৰিবলৈ।
* জনসাধাৰণৰ প্ৰশাসনীয় জ্ঞান আৰু কৌশল বৃদ্ধি কৰিবলৈ।
* চৰকাৰ আৰু প্ৰশাসনত জনসাধাৰণৰ অংশগ্ৰহণ নিশ্চিত কৰিবলৈ।
অনুশীলনী – ২ (পৃষ্ঠা ১১৫-১১৬)
১. (ক) ‘স্থানীয় চৰকাৰ’ বুলি কাক অভিহিত কৰা হয়?
Ans. গাঁৱৰ স্থানীয় সমস্যাসমূহ সমাধানৰ বাবে থকা প্রাথমিক প্রশাসনিক অনুষ্ঠানটোৱেই হ’ল গাঁও পঞ্চায়ত। পঞ্চায়তক গাঁৱৰ মানুহৰ ‘স্থানীয় চৰকাৰ’ (Local Government) বুলি অভিহিত কৰা হয়।
১. (খ) গাঁও পঞ্চায়ত এলেকাক কেইটা ভাগত ভগোৱা হয়?
Ans. গাঁও পঞ্চায়ত এলেকাক দহটা ভাগত ভগোৱা হয়।
১. (গ) গাঁও পঞ্চায়তৰ দুটা কাৰ্য উল্লেখ কৰা।
Ans.গাঁও পঞ্চায়তকে ধৰি স্থানীয় স্বায়ত্তশাসনৰ অংগসমূহে সম্পাদন কৰা দুটা কাৰ্য হ’ল:
* বাট-পথ নিৰ্মাণ কৰা।
* গাঁৱৰ লোকসকলৰ স্বাস্থ্য, খোৱাপানী আৰু অনাময় ব্যৱস্থা নিশ্চিত কৰা।
১. (ঘ) গাঁও সভাৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা।
Ans. গাঁও পঞ্চায়ত এলেকাৰ ভিতৰৰ ভোটাধিকাৰ থকা লোকসকলে মিলি গাঁও সভা গঠন কৰে। গাঁও সভাৰ বৈঠকত পঞ্চায়তৰ সভাপতিজনে সভাপতিত্ব কৰে। এই সভাত পঞ্চায়তৰ মুঠ ভোটাৰৰ শতকৰা ১০ ভাগ বা অতি কমেও ১০০ জন ভোটাৰ উপস্থিত থাকিব লাগে। গাঁওসভা বছৰত কমেও চাৰিবাৰ অনুষ্ঠিত হ’ব লাগে। গাঁও সভাই গাঁও পঞ্চায়তক ইয়াৰ প্ৰয়োজনীয় সহায় আৰু পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।
১. (ঙ) আঞ্চলিক পঞ্চায়তখন কেনেদৰে গঠন কৰা হয়?
Ans. প্ৰতিটো উন্নয়ন খণ্ডতে একোখন আঞ্চলিক পঞ্চায়ত গঠন কৰা হয়। প্ৰতিখন গাঁও পঞ্চায়তৰপৰা এজনকৈ সদস্য আঞ্চলিক পঞ্চায়তলৈ নিৰ্বাচিত কৰা হয়। তদুপৰি গাঁও পঞ্চায়তৰ সভাপতি গৰাকী, স্থানীয় বিধায়ক আৰু সেই অঞ্চলৰ লোকসভাৰ সাংসদজনো আঞ্চলিক পঞ্চায়তৰ সদস্য হয়।
১. (চ) ভাৰতৰ কোন ৰাজ্যৰ কোনখন জিলাত পোন প্ৰথমবাৰৰ বাবে গাঁও পঞ্চায়ত গঠন কৰা হৈছিল?
Ans. ১৯৫৯ চনৰ ২ অক্টোবৰ তাৰিখে ৰাজস্থানৰ নাগোৰ জিলাৰ বাগদৰী গাঁৱত ভাৰতৰ প্ৰথমখন গাঁও পঞ্চায়ত স্থাপিত হৈছিল।
অনুশীলনী – ৩ (পৃষ্ঠা ১১৭-১১৮)
১. (ক) অসমত মুঠ কেইখন জিলা পৰিষদ আছে?
Ans.অসমৰ কেইখনমান জিলাক বাদ দি মুঠ ২৬ খন জিলাতে এখনকৈ জিলা পৰিষদ আছে।
১. (খ) গাঁও অঞ্চলৰ স্থানীয় স্বায়ত্তশাসনৰ আয়ৰ উৎসসমূহ কি কি?
Ans. গাঁও অঞ্চলৰ স্থানীয় স্বায়ত্তশাসনৰ আয়ৰ উৎস হ’ল –
* হাট, বজাৰৰ পৰা অহা কৰ, ৰাজহ, জৰিমনা আদি।
* কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য চৰকাৰৰপৰা লাভ কৰা অনুদান।
* স্থানীয় সাংসদ আৰু বিধায়কে আগবঢ়োৱা অনুদান ইত্যাদি।
১. (গ) জিলা পৰিষদ এখনৰ কাৰ্যকাল কিমান বছৰ?
Ans. জিলা পৰিষদৰো কাৰ্যকাল ৫ বছৰ।
১. (ঘ) নগৰ অঞ্চলত কি কি স্বায়ত্তশাসন ব্যৱস্থা দেখা যায়?
Ans. নগৰ অঞ্চলত দেখা পোৱা স্বায়ত্তশাসন ব্যৱস্থাবোৰ হ’ল –
* পৌৰ নিগম (মহানগৰ পৰ্যায়ত)
* পৌৰসভা (মধ্যমীয়া নগৰ)
* নগৰ সমিতি (চহৰ বা সৰু নগৰ)
১. (ঙ) ৱাৰ্ড বুলিলে কি বুজা?
Ans.নগৰসমূহক জনসংখ্যা অনুপাতে কিছুমান ৱাৰ্ড (ward)-ত ভাগ কৰা হয়। এই ৱাৰ্ডবোৰেই স্থানীয় স্বায়ত্ত শাসন ব্যৱস্থাৰ অন্তৰ্গত নগৰৰ আটাইতকৈ সৰু বা প্রাথমিক গোট (সমষ্টি)।
২. কোনো এটা অঞ্চল নগৰ হিচাপে পৰিগণিত হ’বলৈ কি কি বৈশিষ্ট্য থকাটো দৰকাৰ?
Ans. ভাৰতৰ পৰিসংখ্যা বিভাগৰ তথ্য অনুসৰি নগৰ এখনৰ নিম্নতম জনসংখ্যা হ’ব লাগিব ৫০০০ আৰু জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব হ’ব লাগিব প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰত কমেও ৪০০ জন। ইয়াৰ লগতে, জনসংখ্যাৰ ৭৫% লোক কৃষিৰ বাহিৰে অন্য কৰ্মত নিযুক্ত থাকিব লাগিব।
৩. নগৰ অঞ্চলৰ স্থানীয় শাসন ব্যৱস্থাৰ স্তৰকেইটাৰ গঠন প্রণালী বৰ্ণনা কৰা।
Ans. নগৰ অঞ্চলৰ স্থানীয় শাসন ব্যৱস্থাৰ স্তৰকেইটাৰ গঠন প্রণালী তলত দিয়া ধৰণৰ –
* নগৰ সমিতি:
* সদস্যৰ সংখ্যা – ৭-২০ জন
* মুৰব্বী – সভাপতি
* কাৰ্যকাল – ৫ বছৰ
* পৌৰসভা:
* সদস্যৰ সংখ্যা – ১০-৩০ জন
* মুৰব্বী – পৌৰপতি
* কাৰ্যকাল – ৫ বছৰ
* পৌৰ নিগম:
* সদস্যৰ সংখ্যা – সৰ্বাধিক ৬০ জন
* মুৰব্বী – মেয়ৰ
* সদস্যৰ পদবী – ৱাৰ্ড কমিছনাৰ / কাউন্সিলৰ
* কাৰ্যকাল – ৫ বছৰ
* সাধাৰণতে এই অনুষ্ঠানবোৰ স্থানীয় লোকৰ প্ৰত্যক্ষ ভোটৰদ্বাৰা গঠন হয়। নগৰসমূহক জনসংখ্যা অনুপাতে ৱাৰ্ডত ভাগ কৰা হয় আৰু ৱাৰ্ডটোৰ ভোটাৰসকলে ভোট দি সদস্যসকলক নিৰ্বাচিত কৰে।
৪. নগৰ অঞ্চলৰ স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন ব্যৱস্থাৰ কাম-কাজ উল্লেখ কৰা।
Ans. নগৰ অঞ্চলৰ স্থানীয় স্বায়ত্তশাসন ব্যৱস্থাই কৰা কিছুমান কাম-কাজ হ’ল –
* হাট-বজাৰ নিৰ্মাণ আৰু ৰক্ষণাবেক্ষণ।
* বিশুদ্ধ খোৱাপানী আৰু স্বাস্থ্যসেৱা নিশ্চিতকৰণ।
* ৰাস্তা-ঘাটৰ নামকৰণ, পথত বিজুলিবাতিৰ ব্যৱস্থা।
* নগৰৰ নলা-নর্দমা, ৰাস্তা-ঘাট, প্ৰস্ৰাৱঘৰ, শৌচাগাৰ আদি নির্মাণ।
* উদ্যান, খেলপথাৰ, আমোদ-প্ৰমোদ গৃহ নিৰ্মাণ।
* প্রাকৃতিক দুৰ্যোগৰ সময়ত প্ৰয়োজনীয় সহযোগিতা আগবঢ়োৱা।
অনুশীলনী – ৪ (পৃষ্ঠা ১১৯)
১. ভাৰতৰ সংবিধানৰ কোনটো অনুসূচীৰ কিমান নম্বৰ অনুচ্ছেদৰ বাবত স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ গঠন কৰা হৈছে?
Ans. আমাৰ দেশৰ সংবিধানৰ ষষ্ঠ অনুসূচীৰ অনুচ্ছেদ ২৪৪(২) আৰু ২৭৫ (১) ত স্বায়ত্তশাসিত জিলা পৰিষদৰ বিষয়ে উল্লেখ আছে।
২. BTR ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো কি?
Ans. BTR ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপটো হ’ল বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল ৰিজিয়ন (Bodoland Territorial Region) বা বড়োলেণ্ড ক্ষেত্ৰীয় অঞ্চল।
৩. অসমত মুঠ কিমানখন স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ আছে?
Ans. অসমত ৩ খন স্বায়ত্তশাসিত জিলা পৰিষদ (কাৰ্বি আংলং, ডিমাহাচাও, আৰু বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল ৰিজিয়ন) আৰু ভৈয়াম অঞ্চলত ৬ খন স্বায়ত্তশাসিত পৰিষদ (ৰাভা, মিচিং, তিৱা, দেউৰী, ঠেঙাল কছাৰী, সোণোৱাল কছাৰী) আছে।
* (অর্থাৎ, মুঠ ৯ খন)।
৪. অসমৰ কোনকেইখন জিলাত পঞ্চায়ত ব্যৱস্থা নাই?
Ans. অসমৰ পাহাৰীয়া জিলা তিনিখনত – কাৰ্বি আংলং, পশ্চিম কাৰ্বি আংলং, আৰু ডিমা হাচাও জিলাত গাঁও পঞ্চায়তৰ ব্যৱস্থা নাই।
দলগত কার্য (পৃষ্ঠা ১২০)
(ক) তোমাৰ পঞ্চায়তখনৰ নাম, পঞ্চায়ত সদস্যজনৰ নাম আৰু সভাপতিজনৰ নাম জানি লৈ বহীত লিখা নাইবা তুমি বাস কৰা অঞ্চলৰ নগৰখনৰ নাম লিখা, নগৰখন পৌৰসভা নে পৌৰ নিগমৰ অধীন লিখিবা। তাৰ পৌৰপতি বা মেয়ৰৰ নাম সংগ্ৰহ কৰিবা।
* (এইটো এটা দলগত কাৰ্য। শিক্ষাৰ্থীসকলে নিজৰ অঞ্চলৰ তথ্য সংগ্ৰহ কৰিব লাগিব।)
(খ) তুমি যদি কোনো গাঁও পঞ্চায়ত এলেকাত বাস কৰা তেনেহ’লে তোমাৰ গাঁও পঞ্চায়তে সম্পাদন কৰা বা কৰি থকা কাৰ্যবোৰৰ এখন তালিকা প্রস্তুত কৰা নাইবা তোমাৰ অঞ্চলৰ নগৰ সমিতি, পৌৰসভা বা পৌৰ নিগমে সম্পাদন কৰা বা কৰি থকা কাৰ্যৰ এখন তালিকা প্রস্তুত কৰা।
* (এইটো এটা দলগত কাৰ্য। শিক্ষাৰ্থীসকলে নিজৰ অঞ্চলৰ তথ্য সংগ্ৰহ কৰিব লাগিব। উদাহৰণস্বৰূপে, ৰাস্তা মেৰামতি, পানী যোগান, গৃহ নিৰ্মাণত সহায়, নলা চাফাই আদি।)
(গ) তুমি বাস কৰা ঠাইখনৰ আশে-পাশে স্বায়ত্ত শাসিত পৰিষদ বা উন্নয়ন পৰিষদ আছেনে? তথ্য সংগ্ৰহ কৰা।
* (এইটো এটা দলগত কাৰ্য। শিক্ষাৰ্থীসকলে নিজৰ অঞ্চলৰ তথ্য সংগ্ৰহ কৰিব লাগিব।)
ভাবি উলিওৱা (পৃষ্ঠা ১২০)
(প্রয়োজনত জ্যেষ্ঠজন বা শিক্ষকৰ সহায় ল’বা)
পঞ্চায়তে ইয়াৰ কাৰ্যাৱলী ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত কেনেকুৱা ধৰণৰ সমস্যাৰ সন্মুখীন হয়?
Ans. পঞ্চায়তে কাৰ্যাৱলী ৰূপায়ণত কেইবাবিধো সমস্যাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে, যেনে:
* আৰ্থিক সমস্যা: চৰকাৰী অনুদান সময়মতে লাভ নকৰা বা পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ পুঁজিৰ অভাৱ।
* ৰাজনৈতিক হস্তক্ষেপ: কেতিয়াবা ৰাজনৈতিক হেঁচাৰ বাবে নিৰপেক্ষভাৱে কাম কৰাত অসুবিধা হ’ব পাৰে।
* জনসাধাৰণৰ সজাগতাৰ অভাৱ: গাঁও সভা আদিত জনসাধাৰণৰ কম উপস্থিতিৰ বাবে সকলোৰে মতামত লোৱাত অসুবিধা হয়।
* বিষয়া-কৰ্মচাৰীৰ অভাৱ: পঞ্চায়তৰ কাম-কাজ সুচাৰুৰূপে চলাবলৈ কেতিয়াবা প্ৰশিক্ষণপ্ৰাপ্ত সচিব বা অন্যান্য কৰ্মচাৰীৰ অভাৱ হ’ব পাৰে।