পাঠ ১২: মানুহে মানুহৰ বাবে, Class 6, MIL Chapter 12, SEBA Assamese Medium

Next Chapter 

ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ১১৮)
পাঠভিত্তিক
১। তলত দিয়া প্রশ্নসমূহৰ শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিয়াই সঠিক বৃত্তটো পূৰ কৰা–
* প্ৰশ্ন: তলত দিয়া কোনটো বাক্যই কবিতাটিৰ মূল কথা প্ৰকাশ কৰিছে?
   * (ক) মানুহে মানুহক বেচা-কিনা কৰিব লাগে
   * (খ) মানুহে মানুহৰ কথা সহানুভূতিৰে ভাবিব লাগে
   * (গ) মানুহে পুৰণি ইতিহাস দোহাৰিব লাগে
   * (ঘ) মানুহে দানৱক অনুকৰণ কৰিব লাগে
   * উত্তৰ: (খ) মানুহে মানুহৰ কথা সহানুভূতিৰে ভাবিব লাগে।
* প্ৰশ্ন: “যদি দানৱ কেতিয়াবা হয় মানুহ / লাজ পাব কোনে কোৱা–সমনীয়া?”–গীতকাৰে কি কথাৰ বাবে লাজ পোৱাৰ কথা কৈছে?
   * (ক) যদি সমনীয়া কেতিয়াবা দানৱৰ দৰে হয়
   * (খ) যদি দানৱ কেতিয়াবা মানুহৰ দৰে হয়
   * (গ) যদি মানুহ কেতিয়াবা দুৰ্বল হয়
   * (ঘ) যদি মানুহ কেতিয়াবা দানৱ হয়
   * উত্তৰ: (ঘ) যদি মানুহ কেতিয়াবা দানৱ হয়।
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ১১৯)
২।
* প্ৰশ্ন: তুমি ওপৰৰ উত্তৰকেইটা কিয় শুদ্ধ বুলি বাছি ল’লা? তোমাৰ সহপাঠীৰ লগত আলোচনা কৰি কোৱা।
* উত্তৰ (নমুনা):
   * প্ৰথম উত্তৰ (খ) শুদ্ধ: কাৰণ গোটেই গীতটোৰ মূল আহ্বান হৈছে মানুহে মানুহৰ প্ৰতি মানৱীয়তা আৰু সহানুভূতি ৰখা উচিত।
   * দ্বিতীয় উত্তৰ (ঘ) শুদ্ধ: কাৰণ গীতকাৰে কৈছে যে মানুহ হৈ যদি কোনোবাই অমানৱীয় (দানৱৰ দৰে) আচৰণ কৰে, তেন্তে সেয়া সমগ্ৰ মানৱ জাতিৰ বাবে লাজৰ কথা।
৩। তলত দিয়া শব্দবোৰৰ অৰ্থ অভিধান চাই লিখা।
* সহানুভূতি – আনৰ দুখক নিজৰ দুখ বুলি অনুভৱ কৰা গুণ বা ভাৱ।
* ইতিহাস – অতীতৰ ঘটনাৰ ক্ৰমबद्ध বিৱৰণ; পুৰাবৃত্ত।
* দোহাৰা – পুনৰাবৃত্তি কৰা; আকৌ এবাৰ কৰা বা কোৱা।
* কোমল – নৰম; মৰমিয়াল।
* সাহ – সাহস; বল; हिम्मत।
* দানৱ – অসুৰ; দৈত্য (গীতটিত অমানৱীয় গুণ থকা মানুহক বুজোৱা হৈছে)।
৪। তলত দিয়া প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ কোৱা আৰু লিখা।
* (ক) গীতকাৰে মানুহে মানুহৰ বাবে কেনেদৰে ভাবিব লাগে বুলি কৈছে?
   * উত্তৰ: গীতকাৰে মানুহে মানুহৰ বাবে ‘অকণি সহানুভূতিৰে’ ভাবিব লাগে বুলি কৈছে।
* (খ) গীতকাৰে কোনবোৰ মানুহক সাহসেৰে আগবঢ়াই নিয়াৰ কথা কৈছে?
   * উত্তৰ: গীতকাৰে ‘দুৰ্বল মানুহক’ সাহসেৰে আগবঢ়াই নিয়াৰ কথা কৈছে।
* (গ) গীতকাৰে দানৱ মানুহ হ’লে কোনে লাজ পোৱাৰ কথা কৈছে?
   * উত্তৰ: গীতকাৰে দানৱ মানুহ হ’লে ‘সমনীয়া’ অৰ্থাৎ আন মানুহেই লাজ পোৱাৰ কথা কৈছে।
৫। তলত দিয়া প্ৰশ্নকেইটাৰ উত্তৰ আলোচনা কৰি কোৱা আৰু লিখা।
* (ক) গীতকাৰে মানুহে মানুহৰ বাবে সহানুভূতিৰে ভাবিব লাগে বুলি কিয় কৈছে?
   * উত্তৰ (নমুনা): কাৰণ সহানুভূতি হ’ল মানুহৰ প্ৰধান গুণ। মানুহ হিচাপে আমি সকলোৱে সুখ-শান্তিৰে থাকিব বিচাৰোঁ। যদি এজন মানুহে আন এজন মানুহৰ দুখ-কষ্ট বুজি নাপায় আৰু সহায় নকৰে, তেন্তে সমাজখন চলি থাকিব নোৱাৰে।
* (খ) গীতকাৰে কি কি কথাত মনৰ ক্ষোভ আৰু व्यथा প্ৰকাশ কৰিছে?
   * উত্তৰ: গীতকাৰে যেতিয়া দেখিছে যে মানুহে মানুহক বেচিব খুজিছে, মানুহে মানুহক কিনিব খুজিছে, আৰু পুৰণি ইতিহাসৰ ভুলবোৰ দোহাৰি অমানৱীয় কাম কৰিছে, তেতিয়া তেওঁ মনৰ ক্ষোভ আৰু व्यथा প্ৰকাশ কৰিছে।
* (গ) দানৱ কেতিয়াবা মানুহ হ’ব পাৰেনে? যদি পাৰে কিয় আৰু যদি নোৱাৰে কিয়?
   * উত্তৰ (নমুনা): গীতটোৰ ভাব অনুসৰি, ‘দানৱ’ মানে অমানৱীয় গুণ থকা মানুহ। যদি সেই অমানৱীয় মানুহজনে নিজৰ ভুল বুজি পাই মানৱীয় গুণ (মৰম, সহানুভূতি) গ্ৰহণ কৰে, তেন্তে তেওঁ প্ৰকৃত ‘মানুহ’ হ’ব পাৰে।
* (ঘ) গীতটিৰ কোনকেইটা কথাৰ লগত তুমি সহমত প্ৰকাশ কৰা আৰু কিয়?
   * উত্তৰ (নমুনা): মই গীতটিৰ “মানুহে মানুহৰ বাবে” আৰু “দুৰ্বল মানুহক সাহসেৰে আগবঢ়াই নিয়া” কথাষাৰৰ লগত সহমত প্ৰকাশ কৰোঁ। কাৰণ আমি একেখন সমাজতে থাকোঁ, সেয়ে ইজনে সিজনক সহায় কৰি, বিশেষকৈ দুৰ্বলজনক আগুৱাই লৈ গ’লেহে সমাজখন সুন্দৰ হ’ব।
৬। তলত দিয়া গীতফাকি গদ্য ৰূপত লিখা।
* গীতফাকি: “দুৰ্বল মানুহে যদি / জীৱনৰ কোমল নদী / পাৰ হয় তোমাৰ সাহত / তুমি হেৰুৱাবানে কি?”
* গদ্য ৰূপ: যদি কোনো দুৰ্বল মানুহে তোমাৰ সাহসত ভৰ দি জীৱনৰ কোমল নদীখন পাৰ হয়, তেন্তে তুমি হেৰুৱাবানে কি? (অৰ্থাৎ তোমাৰ কোনো লোকচান নহয়, বৰঞ্চ লাভহে হ’ব)।
৭। গীতটিৰ মূলভাব লিখা।
* উত্তৰ: গীতটিৰ মূলভাব হ’ল মানৱীয়তা। মানুহে মানুহৰ প্ৰতি অকণমান সহানুভূতি ৰাখিব লাগে। মানুহে মানুহক কিনা-বেচা কৰা বা ইতিহাসৰ ভুলবোৰ দোহাৰি যুঁজ-বাগৰ কৰাৰ সলনি, দুৰ্বলজনক সাহসেৰে আগুৱাই লৈ যাব লাগে। যদি মানুহে মানৱীয় গুণ হেৰুৱাই দানৱৰ দৰে আচৰণ কৰে, সেয়া সমগ্ৰ মানৱ জাতিৰ বাবে লাজৰ কথা।
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ১২০)
ভাষা-অধ্যয়ন
৮। তলত দিয়া ক্ৰিয়া পদসমূহৰ নঞর্থক ৰূপবোৰ লিখা।
* কৰোঁ – নকৰোঁ
* দিওঁ – নিদিওঁ
* গ’ল – নগ’ল
* শুনে – নুশুনে
* থ’লে – নথ’লে
* খেলে – নেখেলে
* পঢ়োঁ – নপঢ়োঁ
* নেওঁ – নানেওঁ (বা নিনিওঁ)
৯। গীতটিৰ পৰা তলত দিয়া শব্দকেইটাৰ বিপৰীত অৰ্থ বুজোৱা শব্দবোৰ বিচাৰি উলিয়াই লিখা।
* সঁচা – (গীতটিত নাই, কিন্তু বিপৰীত: মিছা)
* সৱল – দুৰ্বল
* কিনা – বেচা
* পুৰণি – (গীতটিত নাই, কিন্তু বিপৰীত: নতুন)
* মৰম – (গীতটিত নাই, কিন্তু বিপৰীত: ঘৃণা)
১০। গীতটিৰ পৰা সমাপিকা আৰু অসমাপিকা ক্ৰিয়া বাছি উলিয়াই লিখা।
* সমাপিকা ক্ৰিয়া – ভাবিব, দোহাৰিলে, হয়, হেৰুৱাবা, পাব।
* অসমাপিকা ক্ৰিয়া – (গীতটিত অসমাপিকা ক্ৰিয়াৰ স্পষ্ট উদাহৰণ নাই।)
ক্ৰিয়া-কলাপ (পৃষ্ঠা ১২১)
১১। শব্দৰ খেল খেলোঁ আহা-
* প্ৰশ্ন: গীতটিত এনে এটি তিনি আখৰীয়া শব্দ আছে যিটোৰ–
   * প্ৰথম আখৰটোৱে অশ্ব বুজায়,
   * প্ৰথম আৰু দ্বিতীয় আখৰ মিলি আনক উচ্চাগ কৰা বুজায়,
   * দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় আখৰ মিলি নতুন বুজায়,
   * –শব্দটো গীতটিৰপৰা বিচাৰি উলিয়াই লিখা।
* উত্তৰ: (গীতটিত এনে কোনো শব্দ পোৱা নাযায় যিয়ে এই আটাইকেইটা চৰ্ত পূৰণ কৰে।)
১২। ‘ঈয়া’ প্ৰত্যয় যোগ হ’লে কি হয় লিখোঁ আহা–
* সমান + ঈয়া ⇒ সমনীয়া
* বৰণ + ঈয়া ⇒ বৰণীয়া
* নম + ঈয়া ⇒ নমীয়া
* তেল + ঈয়া ⇒ তেলীয়া
* পানী + ঈয়া ⇒ পনীয়া
* ফেৰ + ঈয়া ⇒ ফেৰীয়া
* যুঁজ + ঈয়া ⇒ যুঁজীয়া
জ্ঞান-সম্প্ৰসাৰণ
১৩।
* প্ৰশ্ন: গীতটিত গীতকাৰে মানুহে মানুহৰ প্ৰতি সহানুভূতিশীল হ’ব লাগে বুলি কৈছে। প্ৰকৃত মানুহ হ’বলৈ হ’লে আমাৰ কি কি গুণ থাকিব লাগে? শিক্ষকৰপৰা জানি লোৱা আৰু লিখা।
* উত্তৰ: প্ৰকৃত মানুহ হ’বলৈ হ’লে আমাৰ সহানুভূতি, মৰম, দয়া, কৰুণা, সহায় কৰাৰ মানসিকতা, সততা, আৰু দুৰ্বলৰ প্ৰতি সমবেদনা আদি গুণ থাকিব লাগে।